Chuối xuất xứ từ đâu? Nguồn gốc về chuối Việt Nam?
Chuối thuộc loại cây ăn trái, có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á. Cho đến ngày nay vẫn còn nhiều loài chuối dại mọc lên ở một số nước như Việt Nam, Malaysia, Indonesia, Philippines và New Guinea cũng như một số vùng khác tại Đông Nam Á.
Di tích về khảo cổ học tại đầm lầy Kul ở tỉnh Cao Nguyên Tây, Papua New Guinea cho thấy chuối có thể được trồng vào thời gian cuối của những năm 5000 TCN hoặc có thể bắt đầu từ những năm 8000 TCN.
Ngoài ra, chuối cũng có thể xuất hiện trước khi Hồi giáo ra đời tại một số nước thuộc khu vực Trung Đông. Thậm chí, vào thế kỷ 10, các tài liệu của Palestine và Ai Cập đã có đề cập đến chuối, rồi chuối xuất hiện ở cả Bắc Phi và Tây Ban Nha.
1. Đặc điểm
Điểm đặc biệt của cây chuối có thể nằm ở thân cây, vì không ít người hay nhầm lẫn giữa thân giả và thân thật của cây chuối:
- Thân thật (thân ngầm), còn được gọi là củ chuối, là bộ phận quan trọng của cây, nằm chủ yếu ở dưới đất và là nơi đế rễ, lá, mầm và cuống hoa mọc ra.
- Thân giả, là các bẹ lá được phát triển từ phần đỉnh của thân thật (củ chuối) sau khi cây chuối trưởng thành, có chiều cao đến tận 7m, hình trụ và được tạo thành từ nhiều lá bẹ xếp lồng vào nhau.
Lá chuối to, dày, màu xanh đậm và bóng đối với lá chuối phát triển, còn màu xanh nhạt và mỏng đối với lá chuối mới mọc.
Hoa chuối thuộc lưỡng tính, phần đầu hoa thường ra một hoa đực riêng (còn gọi là bắp chuối được dùng như một loại rau ở khu vực Đông Nam Á).
Mỗi thân giả chuối có thể ra một buồng chuối có màu xanh, vàng hoặc màu đỏ (tùy loại giống).
2. Giá trị dinh dưỡng của quả chuối
Chuối là một loại thực phẩm cực kì tốt cho sức khỏe vì chứa nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu mà còn lại có vị ngon và dễ ăn.
Trung bình cứ 100gr chuối gồm có các chất như:
- Năng lượng: 425kcal
- Protein: 5g
- Chất béo: 22.5g
- Carbohydrate: 67.5g
- Chất xơ: 10g
- Nhiều khoáng chất như 39mg canxi, sắt 5.75g, 855mg kali,….
Lượng carbs trong chuối xanh (khi chưa chín) chủ yếu gồm có tinh bột và tinh bột kháng, nhưng khi chuối chín thì tinh bột chuyển sang thành đường (như glucose, fructose và sucrose). Hơn thế nữa, theo các chuyên gia của trường Đại học Sinh thái học thuộc Đại học Cornell (Mỹ) cho rằng: giá trị dinh dưỡng càng cao khi chuối càng chín.
3. Tác dụng của chuối đối với sức khỏe
Hàm lượng dinh dưỡng trong chuối rất cao, vậy cùng Điện máy XANH điểm nhanh các tác dụng nổi bật mà loại trái cây này mang lại cho sức khỏe như thế nào:
Giảm lượng đường trong máu
Theo thông tin trên tạp chí Food Chemistry (Hóa thực phẩm), người ta đã phát hiện hàm lượng pectin – là một loại chất xơ có hình dạng cấu trúc xốp, chứa rất nhiều trong chuối và cũng là nguyên nhân làm chín chuối.
Cả hai chất (pectin và kháng tinh bột) có thể làm giảm lượng đường trong máu, đồng thời làm chậm quá trình tiêu hóa nên giúp cho bạn tránh được cảm giác thèm ăn.
Tuy nhiên, giá trị trung bình chỉ số đường huyết của chuối được xác định là khoảng 51 trong thang đo từ 0 – 100. Nghĩa là chuối sẽ không tác động đến sự gia tăng đột biến lớn về lượng đường trong máu ở những người khỏe mạnh.
Đối với những người bị tiểu đường loại 2, nên cân nhắc đến việc ăn chuối. Vì nếu ăn với số lượng nhiều thì vẫn có nguy cơ bị tăng đường huyết. Vì thế, dù là người bị tiểu đường hay khỏe mạnh cũng đều nên kiểm soát khẩu phần chuối dùng mỗi ngày để có chỉ số đường huyết ổn định.
Cải thiện sức khỏe của hệ tiêu hóa
Chuối giàu chất xơ và tinh bột kháng, có thể cung cấp vi khuẩn có lợi cho đường ruột cũng như bảo vệ cơ thể chống lại ung thư ruột kết.
Trung bình với một quả chuối cỡ vừa chứa đến 3gr chất xơ nên đây là thực phẩm cung cấp chất xơ dồi dào cho cơ thể bạn để ngăn ngừa nguy cơ mắc một số bệnh ung thư (bệnh tim động mạch vành, béo phì và cả tiểu đường).
Có 2 loại chất xơ có trong chuối là pectin (xuất hiện khi chuối chín) và tinh bột kháng (có trong chuối sống). Trong đó, tinh bột kháng dường như không được tiêu hóa ở ruột non và được tích tại ở ruột già – là nơi để các vi khuẩn có lợi trong đường ruột dùng làm thức ăn, nên giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
Bên cạnh đó, kết quả của một số nghiên cứu được tiến hành trong ống nghiệm cho thấy thêm hàm lượng pectin trong chuối có thể giúp bảo vệ chống lại tình trạng ung thư ruột kết.
Giảm cân và duy trì cân nặng
Cả tinh bột kháng và pectin (có trong chuối chín) đều có tác dụng trong việc tránh gây cảm giác thèm ăn và mang lại cảm giác no lâu sau bữa ăn. Chẳng hạn, trong cuộc thử nghiệm gồm có 200 bệnh nhân thừa cân hoặc béo phì đã chứng minh điều này.
Chuối chứa nhiều chất xơ nhưng lại ít calo, nên đây là thực phẩm hữu ích trong chế độ giảm cân. Cứ một trái chuối cỡ trung bình có hơn 100 calo, đủ để cung cấp năng lượng cho bạn đồng thời khiến bạn có cảm giác no lâu hơn nhờ lượng tinh bột kháng chứa nhiều trong chuối.
Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có kết luận nghiên cứu cụ thể nào về việc chứng minh chuối có tác dụng giảm cân hiệu quả cũng như duy trì cân nặng lý tưởng.
Hỗ trợ sức khỏe tim mạch
Kali là một khoáng chất có lợi cho sức khỏe tim mạch, nhất là trong việc kiểm soát huyết áp. Dù vậy, không phải ai cũng có chế độ ăn uống đầy đủ chất kali.
Và chuối được xem là nguồn cung cấp kali dồi dào cho cơ thể, vì cứ 118gr chuối (cỡ 1 quả chuối kích thước trung bình) cung cấp đến 9% RDI kali. Có thể nói, nếu bạn sở hữu chế độ ăn giàu kali thì sẽ giúp làm giảm huyết áp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim thấp tới 27%.
Ngoài ra, chuối còn chứa một lượng vừa đủ magie, đây cũng là chất khoáng tác động đến sức khỏe tim mạch.
Chứa chất chống oxy hóa mạnh
Chuối cũng chứa các hợp chất chống oxy hóa mạnh như dopamine và catechin. Các chất chống oxy hóa này có tác dụng làm giảm sự hoạt động của các gốc tự do (nguyên nhân gây ra bệnh ung thư) và giảm nguy cơ mắc một số bệnh khác.
Bên cạnh đó, chất dopamine có trong chuối có thể làm thay đổi hormone cũng như tâm trạng cơ thể.
Cải thiện độ nhạy cảm với insulin
Theo kết quả của một số nghiên cứu cho thấy: nếu dùng 15 – 30gr lượng kháng tinh bột mỗi ngày (diễn ra trong 4 tuần liên tiếp) thì có thể cải thiện độ nhạy insulin lên tới 33 – 50%.
Trong khi đó, insulin là yếu tố tác động nhiều đến lượng đường trong máu, và chuối chưa chín được xem là nguồn cung cấp tinh bột kháng dồi dào. Điều này có nghĩa là việc ăn chuối sẽ giúp cơ thể cải thiện được độ nhạy cảm với insulin.
Cải thiện sức khỏe của thận
Nhờ chứa hàm lượng lớn kali, chuối trở thành loại thực phẩm giúp cải thiện sức khỏe của thận cũng như giảm đến 50% nguy cơ mắc bệnh thận.
Kali là khoáng chất cần thiết cho việc kiểm soát huyết áp và sự hoạt động của thận. Bằng chứng theo kết quả của một nghiên cứu kéo dài 13 năm ở phụ nữ đã cho thấy rằng: với những ai ăn chuối 2 – 3 lần mỗi tuần thì đều giảm nguy cơ mắc bệnh thận thấp hơn 33%.
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu khác cho thấy thêm: tần suất ăn chuối kéo dài 4 – 6 lần mỗi tuần cũng cho thấy rằng khả năng bị bệnh thận giảm đến gần 50% so với những người không ăn chuối.
Hỗ trợ cho việc tập thể dục
Việc ăn chuối có thể hỗ trợ việc tập thể dục bằng cách giảm tình trạng chuột rút cơ bắp trong quá trình tập thể dục và giảm cảm giác đau nhức đến 95%.
Sở dĩ chuối là thực phẩm ưa chuộng cho các vận động viên là do nó chứa hàm lượng khoáng chất nhiều và carbs dễ tiêu hóa. Lượng carbs từ chuối sẽ được hấp thụ nhanh chóng để chuyển thành năng lượng. Đồng thời, chất khoáng như kali sẽ giúp cho người tập thể dục tránh bị mất nước.
4. Các món ăn hấp dẫn từ chuối
Chuối không chỉ là loại trái cây để ăn trực tiếp mà còn được chế biến ra nhiều món ăn hấp dẫn như:
Bánh chuối Thái Lan
Được xem là món ăn vặt khoái khẩu mà bạn không cần phải sang tận Thái Lan để thưởng thức, hãy vào bếp để làm ngay món bánh chuối Thái Lan với công thức mà Điện máy XANH gợi ý ngay phía dưới.
Vỏ bánh mềm, nổi bật với vị ngọt, bùi bùi của chuối kết hợp với vị béo ngon ngọt của sữa và sô cô la, ăn một lần bạn sẽ nghiền đấy!
Kem chuối
Kem chuối có lẽ không còn quá xa lạ với hương vị ngon ngọt của chuối, vị béo của nước cốt dừa xen lẫn với vị bùi bùi của đậu phộng. Nhâm nhi món kem chuối vào những ngày trời nắng nóng hay sau bữa ăn thì còn gì bằng.
Chuối nướng mật ong
Chỉ vài thao tác đơn giản là bạn có thể làm ra ngay món chuối nướng mật ong. Lớp màu nâu óng ả phía ngoài trông thật hấp dẫn, vị ngon ngọt của chuối nướng xen lẫn với vị chua ngọt của nước cốt chanh và mật ong. Đây còn là món giúp bạn đẹp dà và hỗ trợ giảm cân hiệu quả đấy!
5. Chi tiết về chuối trên Wiki:
Chuối là tên gọi các loài cây thuộc chi Musa; quả của nó được coi là trái cây được ăn rộng rãi nhất. Những cây này có gốc từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Úc. Ngày nay, nó được trồng khắp vùng nhiệt đới.[1]
Chuối được trồng ở ít nhất 107 quốc gia.[2] Ở nhiều vùng trên thế giới và trong thương mại, “chuối” là từ thường được dùng để chỉ các loại quả chuối mềm và ngọt. Những giống cây trồng có quả chắc hơn được gọi chuối lá. Cũng có thể cắt chuối mỏng, sau đó đem chiên hay nướng để ăn giống như khoai tây. Chuối khô cũng được nghiền thành bột chuối.
Quả của những cây chuối dại (ở Việt Nam còn gọi là chuối rừng) có nhiều hạt lớn và cứng. Nhưng hầu hết loại chuối được buôn bán để ăn thiếu hạt (xem Trái cây không có hạt ) vì đã được thuần hóa lâu đời nên có bộ nhiễm sắc thể tam bội. Có hai loại chuối cơ bản: các dạng chuối tráng miệng có màu vàng và được ăn khi chín, còn các loại chuối nấu được nấu khi còn màu xanh. Hầu hết chuối được xuất khẩu thuộc về loại đầu tiên; tuy nhiên, chỉ khoảng 10–15% tổng sản lượng chuối được xuất khẩu. Hoa Kỳ và các nước trong Liên minh châu Âu nhập khẩu chuối nhiều nhất.
Thực vật học
Cây chuối thuộc về họ Chuối. Nó được trồng chủ yếu để lấy trái cây của nó, và ở mức độ ít hơn là thân và để trang trí. Vì cây thường mọc lên cao, thẳng, và hơi vững, nó thường bị lầm lẫn với thân cây thật, trong khi “thân” chính của nó là một “thân giả” (tiếng Anh: pseudostem). Thân giả của một số loài có thể cao tới 2–8 m, với lá kéo dài 3,5 m. Mỗi thân giả có thể ra 1 buồng chuối màu vàng, xanh, hay ngay cả màu đỏ, trước khi chết và bị thay bằng thân giả mới. Quả của những cây chuối dại (ở Việt Nam còn gọi là chuối rừng) có nhiều hột lớn và cứng. Nhưng hầu hết loại chuối được buôn bán để ăn thiếu hột (xem Trái cây không có hột) vì đã được thuần hóa lâu đời nên có bộ nhiễm sắc thể đa bội (thường là tam bội). Cây thường mọc thành bụi và được trồng bằng cách tách rời cây non đem trồng thành bụi mới.
Quả chuối ra thành nải treo, mỗi tầng (gọi là nải) có tới 20 quả, và mỗi buồng có 3–20 nải. Các nải nhìn chung gọi là một buồng, nặng 30–50 kg. Một quả trung bình nặng 125 g, trong số đó vào khoảng 75% là nước và 25% là chất khô. Mỗi quả riêng có vỏ dai chung quanh thịt mềm ăn được. Vỏ và thịt đều ăn được ở dạng tươi hay đã qua chế biến (nấu). Những người phương Tây thường ăn thịt chuối còn tươi và vứt vỏ, trong khi một số nước Á Đông nấu rồi ăn cả vỏ và thịt. Quả chuối thường có nhiều sợi (gọi là bó libe) nằm giữa vỏ và thịt. Chuối chứa nhiều vitamin B6, vitamin C và kali.
Cây chuối có thân giả lên tới 6–7,6 m, mọc lên từ một thân ngầm. Lá chuối ra theo hình xoắn và có thể kéo dài 2,7 m và rộng 60 cm.[3] Cây chuối là loài thân thảo lớn nhất.[4] Hoa chuối thường lưỡng tính, đầu hoa thường ra một hoa đực riêng, không sinh sản, còn được gọi là bắp chuối, nhưng đôi khi có thể ra thêm – một thân cây chuối ở Hinigaran, Negros Occidental, Philippines ra năm hoa.[5] Bắp chuối được dùng như rau ở Đông Nam Á; nó được hấp, trộn salad, hoặc ăn sống.[6] Các hoa cái ở trên hoa đực và không cần được thụ phấn để tạo quả chuối.
Lịch sử chuối
Phạm vi phân bố của tổ tiên của chuối ăn hiện đại. Musa acuminata được thể hiện trong màu xanh lá cây và Musa balbisiana trong màu cam.[7]
Chuối được thuần hóa ở Đông Nam Á. Nhiều loài chuối dại vẫn còn mọc lên ở Việt Nam, New Guinea, Malaysia, Indonesia, và Philippines. Gần đây, di tích về khảo cổ học và môi trường cổ tại đầm lầy Kuk ở tỉnh Cao nguyên Tây, Papua New Guinea gợi ý rằng chuối được trồng ở đấy bắt đầu trễ nhất năm 5000 TCN, nhưng có thể từ 8000 TCN.[8] Sự khám phá này có nghĩa rằng cao nguyên New Guinea là nơi mà chuối được thuần hóa đầu tiên. Có lẽ những loài chuối dại khác được trồng ở những vùng khác tại Đông Nam Á.
Một số vùng cô lập ở Trung Đông có thể trồng chuối từ thời gian trước khi Hồi giáo ra đời. Có chứng cớ trong văn kiện rằng nhà tiên tri Muhammad biết ăn nó. Sau đó, văn minh Hồi giáo trải ra nhiều nước, và chuối đi theo. Những văn kiện Hồi giáo (như là bài thơ và truyện thánh) nói đến nó nhiều lần, bắt đầu từ thế kỷ 9. Vào thế kỷ 10, những văn kiện Palestine và Ai Cập đã nói đến chuối; từ đấy, chuối lan qua Bắc Phi và Tây Ban Nha Hồi giáo. Thực tế là vào thời Trung cổ, chuối từ Granada (Tây Ban Nha) được coi là những chuối ngon nhất trong thế giới Ả Rập.[9]
Các phytolith được khám phá trong một số cây chuối hóa thạch ở Cameroon từ thiên niên kỷ 1 TCN[10] đã gây ra cuộc tranh luận về lúc bắt đầu trồng cây chuối ở châu Phi. Có chứng ngôn ngữ học rằng người Madagascar đã biết về chuối vào lúc đó.[11] Trước các khám phá này, chứng cớ sớm nhất về sự trồng chuối ở châu Phi có từ cuối thế kỷ 6 CN về sau.[12] Người Hồi giáo Ả Rập chắc buôn chuối từ bờ biển đông của châu Phi đến bờ biển Đại Tây Dương và về phía nam tới Madagascar.[9] Năm 650, quân đội Hồi giáo mang chuối đến vùng Palestine.
